Włodzimierz Tochmański OCD

BRACTWO SZKAPLERZNE (13)


Liturgia szkaplerzna Bractwa

Termin „liturgia szkaplerzna” możemy rozumieć potocznie jako liturgiczne pobłogosławienie (poświęcenie) i nałożenie szkaplerza św., przyjęcie do Rodziny Szkaplerznej (Karmelitańskiej), przyjęcie do Bractwa Szkaplerznego, liturgiczne odnowienie zobowiązań szkaplerznych, teksty Mszy św. z uroczystości NMP z Góry Karmel (16 lipca), Mszy wotywnych, nowenn, septenn, godzinek, litanii szkaplerznych, liturgicznych pieśni i modlitw ku czci Matki Bożej Szkaplerznej, czy nabożeństwo szkaplerzne, tj. ku czci NMP z Góry Karmel, z modlitwami i procesją.
Również rozważając pojęcie „modlitwa maryjna”, możemy rozumieć je jako „modlitwę do Maryi” bądź cichą i dyskretną „modlitwę na wzór Maryi”. Tę drugą możliwość bardziej akcentuje Karmel, nie odrzucając jednak pierwszego rozumienia.
Kościół wzywa swoich kapłanów, aby przyjęcie sakramentaliów, w tym i szkaplerza, dokonywało się podczas nabożeństwa słowa Bożego, w ramach Liturgii Godzin, podczas Mszy Świętej czy w trakcie spotkania modlitewnego. Tym bardziej nabożeństwo przyjęcia do Bractwa Szkaplerznego staje się ważne, dokonywane jest bowiem dla Kościoła, przezeń przyjmowane i potwierdzane. Tylko w szczególnych wypadkach należałoby stosować obrzęd przyjęcia do szkaplerza między kapłanem a pojedynczym wiernym.

Błogosławieństwo i nałożenie Szkaplerza dokonuje się zgodnie z obrzędami i modlitwami. Forma zwykła obejmuje: obrzędy wstępne, czytanie słowa Bożego i modlitwę wiernych, modlitwę błogosławieństwa i nałożenie Szkaplerza, obrzędy zakończenia. Wszystko to wyraża w pełni znaczenie Szkaplerza w życiu wiernych, którzy go przyjmują. Jest rzeczą konieczną, aby obie formy (tzn. przyjęcie Szkaplerza lub zastąpienie go medalikiem) dobrze ukazywały zarówno duchowy sens łask związanych ze Szkaplerzem Matki Bożej z Góry Karmel, jak i zadania wynikające z przyjęcia tego znaku czci wobec Najświętszej Panny.
Można wziąć jedno lub dwa czytania z tekstów o Matce Bożej. Najbardziej stosowne wydają się teksty: Prz 8,17-21…34-35 (Kto mnie szuka, znajdzie łaskę u Pana) lub l Krl 19,19-21 (płaszcz Eliasza), lub l Krl 18,42- 45 (Eliasz na Górze Karmel) lub Łk 11,18 (słuchanie słowa Bożego jak Maryja) lub J 19,25-27 (Maryja pod Krzyżem). Czytania można przedzielić psalmem responsoryjnym (np. Ps 85,11-12…15-16), pieśnią na Ewangelię lub odpowiednio dobranym śpiewem.
Po czytaniach powinna nastąpić przemowa - homilia, wyjaśniająca czytania i obrzędy przyjęcia do Rodziny Szkaplerznej, pobożność maryjną w oparciu o noszenie szkaplerza i jej znaczenie dla życia osobistego i wspólnotowego w Kościele. Po krótkim i jasnym wyjaśnieniu zadań i obowiązków wynikających z przyjęcia do Rodziny karmelitańskiej w formie instytucjonalnej, kapłan rozpoczyna modlitwę wiernych, czyli modlitwę powszechną. W „Obrzędzie” podano propozycje intencji. Można spośród nich wybrać najbardziej odpowiednie lub dodać inne w większym stopniu dostosowane do okoliczności. Po nich kapłan z rozłożonymi rękami odmawia podaną modlitwę błogosławieństwa, odpowiednio dobierając zaimki i zakończenia słów, dostosowując do ilości kandydatów i ich płci. Następuje pokropienie wodą święconą i nałożenie szkaplerza przez głowę z ucałowaniem go lub z racji dużej ilości osób nałożenie na ramieniu. Bezpośrednio po nałożeniu szkaplerza każdemu z kandydatów lub po zakończonej ceremonii wobec wszystkich kandydatów, kapłan zwraca się do nich, mówiąc jedną z formuł przyjęcia do Rodziny Szkaplerznej. Jeśli jest taka potrzeba, celebrans może wypowiedzieć głośno formułę nałożenia Szkaplerza tylko jeden raz, dla wszystkich. Po jej ukończeniu wierni odpowiadają razem Amen i podchodzą do celebransa, aby otrzymać Szkaplerz.


Kapłan naznacza teraz codzienne odmawianie jakiejś modlitwy maryjnej, jako znaku poświęcenia się Maryi i przynależności do Rodziny Szkaplerznej. Zazwyczaj jest to „Pod Twoją obronę” lub 3 razy „Zdrowaś Maryjo”. Dzieciom można wyznaczyć jedno „Zdrowaś Maryjo”. Rzadziej stosuje się „Witaj Królowo”, „Anioł Pański” lub cząstkę różańca. Chodzi o łatwe do zapamiętania zobowiązanie jak akt strzelisty do nieba. Wypada, aby tę modlitwę wypowiedzieli teraz wszyscy razem. Można również modlić się inną modlitwą. Jeśli wcześniej nie było modlitwy wiernych, teraz może nastąpić modlitwa próśb, którą można wziąć z modlitwy wiernych z Mszy świętych wotywnych o Matce Bożej z Góry Karmel, bądź z Liturgii Godzin, bądź z „Obrzędu”. Można wykorzystać własne spontaniczne wezwania i okolicznościowe prośby. Kończy je ewentualnie wspólne odmówienie Modlitwy Pańskiej. Po odmówieniu Modlitwy Pańskiej kapłan kończy nabożeństwo modlitwą, błogosławi i rozsyła. Tyle szkaplerzny Obrzęd i liturgiczna praktyka karmelitańska.
Wstępujący do bractwa składa w liturgii przyjęcia swoje przyrzeczenie, które brzmi: Ja, Brat (Siostra) N., aby żyć wiernie w zjednoczeniu z Maryją, w całkowitym oddaniu się Chrystusowi, wobec zgromadzonych tutaj Braci i Sióstr przyrzekam służyć Królowej Karmelu w Bractwie Szkaplerznym, na chwałę Boga Wszechmogącego. Pragnę gorliwie zachowywać przykazania Boże i kościelne, wypełniać sumiennie obowiązki stanu i zobowiązania brackie, abym za łaską Ducha Świętego i z pomocą Królowej Szkaplerza Świętego, przez ustawiczną modlitwę, apostolstwo szkaplerzne i czynienie miłosierdzia osiągnął (osiągnęła) doskonałą miłość Boga i na wieki wielbił (wielbiła) Przenajświętszą Trójcę.
Kapłan przyjmujący to przyrzeczenie modli się potem z wyciągniętymi rękoma nad pragnącymi wstąpić do bractwa: Boże, nasz Ojcze, ześlij Ducha Świętego i oczyść serca sług i służebnic Matki Twojego Syna, Jezusa Chrystusa. Pociągnięci urokiem cnót Maryi, pragną ofiarować siebie na służbę w Bractwie Jej poświęconym; spraw, by znaleźli schronienie i uzdrowienie pod płaszczem Jej opieki oraz wytrwali w Jej służ¬bie aż do śmierci. Przez Chrystusa, Pana naszego.
Przy poświęceniu szkaplerznego płaszcza braterskiego kapłan modli się takimi słowami: Wszechmogący Boże, który powołujesz do doskonałej miłości, wejrzyj na swoje sługi, którzy (służebnice, które) przez sakrament chrztu i umocnienie Duchem Świętym w sakramencie bierzmowania zobowiązali (zobowiązały) się do dawania świadectwa Chrystusowi w słowach i czynach. Przyjmując na siebie Szkaplerz święty i oddając się naśladowaniu Maryi oraz życiu opartemu na głębokim z Nią zjednoczeniu, stali się Braćmi (Siostrami) Rodziny Najświętszej Maryi Panny z Góry Karmel. Pobłogosław † tych (te), którzy (które) chronią się pod płaszcz Niepokalanej Dziewicy i udziel im łaski pokory, czystości oraz miłości Bożej w codziennym trudzie przyoblekania się w Chrystusa.

A po nałożeniu płaszcza celebrans stwierdza: Na mocy udzielonej mi władzy przyjmuję was (ciebie) do Bractwa Szkaplerznego Najświętszej Maryi Panny z Góry Karmel. Niech Matka Boża, Chwała i Ozdoba Karmelu, która wybrała was (ciebie) na swoje sługi (swoje służebnice, swojego sługę, swoją służebnicę), przyodziewa was (ciebie) w swoje cnoty i broni od wszelkich niebezpieczeństw duszy i ciała, teraz i w godzinę śmierci waszej (twojej). Amen.
Takie jest „lex orandi” a zarazem „lex credendi” Kościoła wobec Bractwa Szkaplerznego. Mówiąc prosto i krótko: jaka modlitwa, taka wiara. Wierzymy nie tyle w szkaplerz, ile w słowo Kościoła i zapewnienia o zbawczej pomocy Maryi wyrażonej w tak prostym znaku. Świat dziwi się temu znakowi, śmieje się z niego, uznaje za głupstwo, ale Pan Bóg wybiera właśnie może to co śmieszne „w oczach świata”, to co jest głupstwem dla pogan i zgorszeniem dla Żydów (por. 1 Kor 1, 21-24), aby zawstydzić tych, co się pysznią. W tym prostym znaku chce pokazać jednak swoją moc i łaskę. Cdn.

Pytania do dzielenia się i dialogu:
1. Co znaczy „liturgia szkaplerzna”, czy „modlitwa Maryjna”?
2. Jak wygląda zwykły obrzęd błogosławienia i nałożenia szkaplerza?
3. Jak wygląda obrzęd przyjęcia do Bractwa Szkaplerznego ?