Włodzimierz Tochmański OCD
BRACTWO SZKAPLERZNE (11)

Maryjne przymierze pokonujące piekło i czyściec

Obietnice związane z nabożeństwem szkaplerznym i potwierdzone nauczaniem Kościoła, pozwalają ufać, że osoby dochowujące wierności swemu chrześcijańskiemu powołaniu oraz szczególnemu przymierzu zawartemu przez Szkaplerz z Maryją, nie zaznają ognia piekielnego, lecz zostaną niezwłocznie przyjęte do niebieskiej Ojczyzny. Dlatego też czcicielom Matki Bożej Szkaplerznej w hiszpańskiej Galicji św. Jan Paweł II życzył, aby „zawiodła ich Ona do Boga, ostatecznego Portu, ostatniej Przystani nas wszystkich” (9.XI.1982), a innym razem stwierdził, że znak szkaplerza przypomina o ustawicznej opiece Najświętszej Maryi Panny „i to nie tylko na drodze życia, ale także w chwili przejścia ku pełni wiecznej chwały”, w czym możemy dostrzec aluzję do przywileju sobotniego, wzbudzającego dla noszących szkaplerz nadzieję na wybawienie z czyśćca już w pierwszą sobotę po śmierci, aby oglądać Boga twarzą w twarz, jak to na 700-lecie szkaplerza św. stwierdził papież Pius XII: „Z pewnością Najczulsza Matka nie omieszka sprawić, aby Jej dzieci pokutujące w czyśćcu za popełnione winy, doszły jak najrychlej – na skutek Jej wstawiennictwa u Boga – do wiecznej Ojczyzny, według podania zwanego przywilejem sobotnim”.

Kochająca nas Matka Boża chce jak najbardziej obrazowo ukazać swoją troskę także o przebywających w czyśćcu. Największym błędem, jaki dziś rodzi się w kontekście odczytywania tego drugiego przesłania Maryi (rychłego uwolnienia z czyśćca), jest to, że wielu ludzi zapomina lub nie ma świadomości, że czyściec nie jest miejscem, lecz stanem osób, które nie oczyściły się jeszcze ze swych niedoskonałości. Proces ten musi dokonać się na ziemi lub w czyśćcu dla osiągnięcia pełni zbawienia. Św. Jan od Krzyża noc bierną ducha porównuje do cierpień w czyśćcu: „Z tego, cośmy powiedzieli, zrozumiemy, jak ta ciemna noc ognia miłosnego w ciemnościach oczyszcza duszę i w ciemnościach ją rozpłomienia. Zobaczymy również, że jak w przyszłym życiu oczyszczają się dusze ciemnym ogniem materialnym, tak w tym życiu oczyszczają się i wybielają ciemnym miłosnym ogniem duchowym. Zachodzi tu bowiem ta różnica, że w czyśćcu oczyszczają się dusze ogniem, a tutaj oczyszczają się i oświecają miłością” (NC 2, 12, 1).
Maryja nie pozostaje obojętna wobec cierpień tych, którzy za życia wzywali Jej wstawiennictwa, zwracali się do Niej jako swej Matki, kochali Ją. Ona pomaga im, dotykając ich niedoskonałości, braków miłości, nędzy, czy grzechów i daje łaskę, by ogień miłości strawił to wszystko, co uniemożliwia im pełne zjednoczenie z Bogiem i przebywanie w wieczności.
Taką rolę Maryi w skracaniu mąk czyśćcowych potwierdza fragment (nr 20) Dzienniczka św. Faustyny Kowalskiej: „Widziałam Matkę Bożą odwiedzającą dusze w czyśćcu. Dusze nazywają Maryję «Gwiazdą Morza». Ona im przynosi ochłodę”. „Gwiazda morza” – to tytuł własny Maryi z Góry Karmel.
Ochłoda ta i pomoc przychodzi w sobotę. Wydaje się, iż to ma także symboliczne znaczenie. Sobota, to dzień Maryi, dzień poprzedzający niedzielę — Dzień Pański. Pomoc Maryi przychodzi w Jej dniu. Obecnie każdy dzień jest Jej dniem, gdyż teraz jest czas Kościoła, a Ona jest jego Matką. Wyzwolenie z czyśćca przychodzi w przeddzień Dnia Pańskiego, dokonuje się więc ono wcześniej niż miałoby to miejsce bez pomocy Maryi. Maryja przyspiesza wejście w wieczną szczęśliwość, w wieczne teraz Dnia Pańskiego.
„Szkaplerz jest znakiem zbawienia”, ale automatycznie go nie zapewnia. Trzeba obietnicę szkaplerzną (przywilej sobotni) podobnie tłumaczyć jak słowa Chrystusa: „Kto uwierzy i przyjmie chrzest, będzie zbawiony; a kto nie uwierzy, będzie potępiony” (Mk 16, 16). Tak jak darowi Chrystusowemu, Bożemu, jakim jest Chrzest Święty, tak i darowi Maryi, jakim jest odzianie w Szkaplerz, musi towarzyszyć odpowiedź: życie wiarą.
„Stella maris” - „Gwiazda Morza”, wspomniana w Dzienniczku św. Faustyny, to nazwa własna Matki Bożej z Góry Karmel. Maryja objawia się nam jako Gwiazda Morza, jako przewodniczka i opiekunka nie tylko marynarzy z Morza Śródziemnego - jak latarnia na górze Karmel nad portem Hajfa, by do niego dopłynęli - ale także metaforycznie duchowo wszystkich ludzi pokonujących wzburzone fale życia. Maryja jest Gwiazdą Morza, która świeci nad wzburzonymi falami świata i jest jak lśniąca latarnia oświetlająca drogę ludziom do portu zbawienia, jakim jest Jezus Chrystus, i jednocześnie jest przewodniczką, która pomaga odnaleźć drogę życia.

Apostolstwo szkaplerzne
Bractwo NMP z Góry Karmel to odpowiedź na wezwanie Matki Bożej, by nie tylko oddać Jej własne życie, lecz także podjąć apostolstwo Szkaplerza świętego oraz tworzenia nowego braterstwa opartego na wierze i miłości do Najświętszej Maryi Panny. To wezwanie, aby zaangażować się pełniej w dzieło ewangelizacji. Ten, kto nosi Szkaplerz, utożsamia się z misją Karmelu: ma być w świecie profetycznym znakiem zjednoczenia z Bogiem, ma pracować na rzecz przyjścia królestwa Bożego przez widzialne znaki, jakimi są komunia, pojednanie, sprawiedliwość, troska o chorych i wrażliwość na wołanie ubogich.
Członkom bractwa Szkaplerz przypomina o wyższości życia duchowego nad doczesnym, o konieczności modlitwy i wynikającym ze chrztu obowiązku przyoblekania się w Chrystusa. W wypełnianiu tego obowiązku wspomaga nas Maryja Dziewica, która najbardziej pragnie, byśmy na chwałę Trójcy Przenajświętszej upodabniali się do Chrystusa, a kiedyś – odziani w szatę godową – zostali przyjęci do niebieskiej ojczyzny. Członkowie bractwa prowadzą życie chrześcijańskie i starają się usilnie dochować wierności Chrystusowi na wzór Jego Matki. W tym celu coraz lepiej poznają Maryję i dają Jej coraz więcej miejsca w swoim życiu zgodnie z duchowością Zakonu Karmelitańskiego.

Członkowie bractwa, naśladując Dziewicę modlącą się, zobowiązani są do stałego poświęcania pewnego czasu na spotkanie z Bogiem na modlitwie wewnętrznej, w miarę możliwości do częstego uczestnictwa w Eucharystii, odmawiania jakiejś części Liturgii Godzin (lub kilku psalmów, różańca świętego bądź innych podobnych modlitw; lub poświęcania pewnego czasu na czytanie duchowne; w ciągu dnia powinni wzywać pomocy Maryi, uciekać się pod Jej opiekę oraz kierować do Niej swoje myśli i uczucia.
Członkowie bractwa, jednocząc się z misterium paschalnym Chrystusa, usiłują przyjmować przeciwności życia i dobrowolne wyrzeczenia w duchu Karmelu, a wpatrując się we wzór Dziewicy Przeczystej i uznając wartość ciała jako świątyni Bożej, starają się strzec swojego serca i zmysłów, duszy i ciała w otwarciu na miłość Boga i drugiego człowieka. Członkowie zawsze i z pobożnością noszą Szkaplerz jako widzialny znak ich przynależności do Maryi w Rodzinie Karmelu. Składa się on z dwóch kawałków materiału koloru brązowego lub brunatnego, połączonych dwoma sznurkami lub tasiemkami. Przyjąwszy Szkaplerz, wierny może zastąpić go medalikiem, mającym z jednej strony wizerunek Najświętszego Serca Jezusa, a z drugiej wizerunek Maryi. Zarówno medalik, jak i Szkaplerz, mogą być później zmieniane bez nowego poświęcania.
Jeśli to możliwe, członkowie bractwa uczestniczą w okresowych spotkaniach, np. przynajmniej raz w miesiącu, podczas których ożywiają poczucie wspólnotowej więzi, poznają ducha Karmelu i uwrażliwiają się na potrzeby braci i sióstr, czyniąc to wszystko w zażyłej komunii z Maryją. Podczas spotkań członkowie bractwa wspólnie:
a) oddają cześć Najświętszej Maryi Pannie z Góry Karmel (m.in. poprzez udział we Mszy Świętej – zaleca się w miarę możliwości Mszę Świętą wotywną, nabożeństwo szkaplerzne, śpiew antyfony Witaj Królowo lub pieśni Witaj Pani itp.),
b) zgłębiają duchowość Karmelu (zwłaszcza dzięki konferencji formacyjnej),
c) czczą świętych Zakonu Karmelitańskiego,
d) umacniają jedność braterską między sobą,
e) uwrażliwiają się na potrzeby bliźnich na wzór Maryi,
f) modlą się za zmarłych członków bractwa.

Przed uroczystością Najświętszej Maryi Panny z Góry Karmel członkowie bractwa indywidualnie albo wspólnotowo odprawiają nowennę ku Jej czci. W samą uroczystość Najświętszej Maryi Panny z Góry Karmel (16 lipca) bractwo uczestniczy we Mszy Świętej ku Jej czci. Zaleca się także zorganizowanie okolicznościowej procesji zgodnie z uznaniem moderatora miejscowego. Bractwo uczestniczy w dorocznym Ogólnopolskim Spotkaniu Rodziny Szkaplerznej w sanktuarium Matki Bożej Szkaplerznej w Czernej koło Krakowa w pierwszą sobotę po 16 lipca. Członkowie bractwa wspierają materialnie – stosownie do swoich możliwości, przez składanie dobrowolnych datków podczas comiesięcznych spotkań – dzieła apostolstwa podejmowane przez bractwo. Wymienione wyżej obowiązki są powinnością moralną, jednakże nie obowiązują pod grzechem.
Bractwo współpracuje z innymi podobnymi stowarzyszeniami i ruchami w parafii oraz diecezji. Ostatnio także na forum publicznym Kościoła w Polsce. Dnia 27 kwietnia 2002 r. w Warszawie na plenarnym spotkaniu Ogólnopolskiej Rady Ruchów Katolickich w skład członków ORRK zostało przyjęte Bractwo Szkaplerzne Najświętszej Maryi Panny z Góry Karmel. Wśród delegacji byli przedstawiciele Bractwa Szkaplerznego z Zawiercia, Pszczyny i Tych.
Szkaplerz karmelitański jest tak głęboko związany z życiem wewnętrznym i maryjnym Karmelu, że prawie wszystko, co godzi w szkaplerz, uderza niejako w istotę życia karmelitańskiego. Nie znaczy to jednak, aby szkaplerz był punktem wyjścia nabożeństwa do NMP w zakonie karmelitańskim bądź jego szczytem. Był raczej wykwitem, konsekwencją tego dawnego kultu, zapoczątkowanego na Górze Karmel. Miał zacieśnić jeszcze bardziej miłość istniejącą już od dawna między Maryją a Jej dziećmi. Cały Karmel był i jest bowiem maryjny. Od początku swego istnienia był związany z Matką Bożą. Karmelici nosili zaszczytny tytuł Jej braci a reguła była wzorowana na Jej życiu (por. wypowiedź Soboru Watykańskiego II w KK 46), ponieważ Maryja zachowywała w swym sercu słowo Boże i rozważała je (por. Łk 2,19). Niepokalana po darze szkaplerza stała się w historii i duchowości Karmelu jedyną racją jego bytu.
Propagowanie kultu maryjnego w znaku szkaplerza stało się częścią misji Zakonu, dzięki której nie tylko przetrwał on czas niepewności, ale również – w osobach trzech doktorów Kościoła: św. Teresy od Jezusa, św. Jana od Krzyża i św. Teresy od Dzieciątka Jezus – wydał piękne owoce mistycznego doświadczenia Boga. Cdn.

Pytania do dzielenia się i dialogu:
1. Jak rozumiesz tytuł Maryi „Gwiazda morza” ?
2. Jak członkowie bractwa naśladują Matkę Dziewicę ?
3. Na czym polega apostolat szkaplerzny ?