Konstytucja apostolska

Quaecumque

papieża Klemensa VIII

z 7 XII 1604 r*.

Tłum. według tekstu ogłoszonego w Magnum Bullańum Romanum T. 9-10 Luksemburg 1730 s. 172-175

Magnum Bullarium Romanum, seu ejusdem continuatio, quae Supplementi loco sit, tum huicce, tum aliis quae praecesserunt Editionibus Romanae et Lugdunensi. Accedunt, prout in Edi-tione Romana, eorum Pontificum Vitae, quorum Bulla hic re-cens prodeunt; Appendices insuper suius quique locis assigna-ti. Cum Rubricis, Summariis, Scholis, et indicibus. Pars quarta, Constitutiones variorum Pontificum in praecedentibus Editio­nibus desideratas, summoque studio hinc inde conquisitas per-inde ac reliquas Benedicti XIII recens promulgatas complec-tens. Luxemburgi MDCCXXX.

Cokolwiek Stolica Apostolska udzieliła dla popierania zbawie­nia wiernych kiedykolwiek, chociaż zostało to określone i usank­cjonowane po dojrzałym rozważeniu i z wielką roztropnością, to jednak jeżeli papież w trosce o zbawienie dusz zauważy, że z postępem czasu zakradają się pewne nadużycia w tych statu­tach i dekretach, ze względu na swój urząd Pasterza powinien przy dogodnej sytuacji zapobiec, i jak może z pomocą Bożą, za­lecić odpowiednie zbawienne lekarstwa.

§ 1. Ponieważ wielu rzymskich papieży, Naszych poprzedni­ków, a również i My przekazaliśmy niektórym zakonom regu­larnym, wspólnotom zakonnym i instytutom, archikonfraterniom świeckich wiernych i zgromadzeniom różnych narodów, nazw, instytutów, tak w Naszym mieście jak i w innych państwach i miastach chrześcijańskiego świata władzę erygowania i ustana­wiania w kościołach i kolegiach ich, a także przyłączania kon­fraterni i kongregacji w tymże Naszym mieście i istniejącym w innych miejscach, oraz przywileje, odpusty, władzę i inne łaski duchowe oraz indulty i odpowiednio przekazywanie ich - a nie była zachowana określona forma czy pismem podane uzasadnienie, które należało zachować w tego rodzaju erekcjach i przekazach; dlatego, czy to z powodu zaniedbania przełożonych zakonów, wspólnot czy instytutów czy też urzędników archikonfraterni i kongregacji erygujących i ustanawiających, przyłączających i przekazujących to, co dla erygowanych, ustanawianych, przy­łączanych konfraterni i kongregacji staje się własnością w przy­wilejach, odpustach i innych łaskach wspomnianych, jeśli nawet nie zachowują formy w tego rodzaju erekcjach, ustanawianiach i przekazywaniach, ani nie określają sposobu, dzięki któremu mają osiągnąć przywileje, odpusty i inne korzyści duchowe i okre­ślone indulty, z niedbalstwa samych konfraterni i kongregacji, które nie badają tego, co należy czynić aby je osiągnąć, niektóre wypaczone zwyczaje zakradły się i stąd wyniknęło wiele niedo­godności.

§ 2. Ze względu na powierzony Nam apostolski urząd, w gorliwości o wszystko, pragnąc w ojcowskiej miłości zadbać o wszystkich wiernych, tą Naszą Konstytucją na zawsze ważną, określamy i postanawiamy, aby na przyszłość tak tego kochane­go miasta jak i innych państw i miejsc całego chrześcijańskiego świata, zakonów regularnych, zgromadzeń i instytutów, w których dla nich i jakichkolwiek innych kościołów i kolegiów została udzielona władza erygowania i ustanawiania konfraterni ludzi świeckich, a także arcykonfraterni czy wspólnot jakiegokolwiek narodu, imienia i instytutu byłyby one w tychże kościołach, domach i oratoriach, tak świeckich, jak wspomniano, również zakonów żebraczych, wspólnot i instytutów regularnych - ery­gowane czy ustanowione tak na mocy władzy zwykłej jak i apo­stolskiej, lub znalazły by się inne w jakikolwiek sposób prowa­dzone, którym została przekazana władza przez rzymskich pa­pieży, Naszych poprzedników lub przez Nas samych i Stolicę Apostolską - ustanawiania, erygowania i przyłączania do siebie innych konfraterni i kongregacji oraz wyposażania ich w przywile­je, odpusty, władze, inne duchowe łaski oraz określone indulty -magistrzy, przeorowie, prepozyci, rektorzy, zarządcy, precepto­rzy, prałaci, kustosze, gwardiani, prefekci, administratorzy i inni urzędnicy, czyli przełożeni z jakiegokolwiek tytułu mianowani zakonów regularnych, zgromadzeń i instytutów, mają prawo, za zgodą jednak ordynariusza miejsca i z poświadczeniem jego li­stów, erygowania i ustanawiania jednej tylko konfraterni i kon­gregacji, do których jest erygowana i ustanawiana pobożność konfraterni i kongregacji, i obowiązki chrześcijańskiego miło­sierdzia jakie pragnie wykonać, niech będą im zalecane w ich oraz w jakichkolwiek innych kościołach i kolegiach.

§ 3. Ponadto mogą przyłączyć i agregować w archikonfrater­ni i kongregacji w poszczególnych państwach, miastach czy miej­scowościach jedną również konfraternię i kongregację, która wcześniej została erygowana władzą apostolską lub zwykłą i nie została agregowana do żadnego innego zakonu, zgromadzenia, instytutu archikonfraterni i kongregacji tejże, lub innego naro­du, nazwy i instytutu, za uprzednią również zgodą ordynariusza i jego pismem polecającym, dzięki którym ustanowienie tejże erygowanej konfraterni i kongregacji, pobożność i obowiązki chrześcijańskiego miłosierdzia, które zwykła wykonywać, są u nich zalecane.

§ 4. Dla tej zaś konfraterni i kongregacji erygowanej i usta­nawianej, czyli agregowanej, tylko te odpusty, przywileje, wła­dze i inne łaski duchowe oraz indulty mogą być udzielane, które samemu zakonowi, zgromadzeniu, instytutowi erygującemu, ustanawiającemu oraz przekazującemu, czyli archikonfraterni i kongregacji imiennie i wyszczególnione zostały udzielone w jakikolwiek sposób, nie zaś przez rozszerzenie czy przekaza­nia, i to nie w ogólnej formie słów, lecz wyraźnie i szczegółowo wymienione.

§ 5. Statuty zaś wydane odnośnie zarządu zakonami, zgro­madzeniami i instytutami erygującymi, ustanawiającymi i prze­kazującymi, czyli archikonfraterniami i kongregacjami agregu­jącymi, nie mogą być udzielane konfraterniom i kongregacjom erygowanym, ustanawianym i agregowanym i dla których prze­kazuje się przywileje i inne wymienione łaski, chyba że wcześniej biskup diecezjalny przebadał i ze względu na sytuację aprobował, co niemniej ma pozostać poddane we wszystkim i na zawsze za­rządzeniom i kierownictwu oraz kontroli tegoż biskupa.

§ 6. Ponadto pragniemy i zarządzamy, aby wspomniane za­kony, zgromadzenia, instytuty erygujące, ustanawiające i prze­kazujące, a także archikonfraternie i kongregacje agregujące zachowały ściśle pewną formę - przez Nas ostatnio zatwierdzo­ną - erygowania, ustanawiania, agregowania i przekazywania, według której przywileje, odpusty władze i inne łaski duchowe oraz indulty mogą być przekazywane samym zakonom, zgroma­dzeniom, instytutom erygującym, ustanawiającym i przekazują­cym czy też archikonfraterniom i kongregacjom agregującym -imiennie i wyraźnie, a nie przez przekazywanie, ani na wzór, jak zostało udzielone samym konfraterniom i kongregacjom erygo­wanym, ustanawianym i agregowanym, dla których dokonuje się przekazy.

§ 7. A tych (łask) konfraternie i kongregacje tegoż samego przynajmniej narodu i nazwy, zakonu, wspólnoty i instytutu, ar­chikonfraterni i kongregacji, do której się dołączają, tak już agre­gowane jak i te, które w przyszłości mają być agregowane, niech dostąpią i cieszą się nimi tak, żeby ministrowie i urzędnicy wy­mienionych konfraterni i kongregacji erygowanych, ustanowio­nych i agregowanych i dla których dokonuje się przekazy, mogli ogłosić w odpowiednim czasie przywileje, odpusty, władze i inne duchowe łaski oraz indulty, po uprzednim jednak uznaniu przez ordynariusza miejsca, który zgodnie z dekretem Soboru Trydenc­kiego, dla ich ogłoszenia dobierze dwóch członków z kapituły tegoż kościoła.

§ 8. Zarządcom urzędowym i innym wymienionym ma być dana władza przyjmowaniajałmużn i innej ofiarowanej pomocy miłosierdzia chrześcijańskiego według sposobu i formy przepi­sanej przez ordynariusza miejsca, z wyjątkiem jednak stołów, tac i kaset, które zwykło się do tego celu publicznie wystawiać w kościołach i oratoriach wymienionych konfraterni i kongre­gacji. Tego samego są zobowiązane przestrzegać zakony, zgro­madzenia, instytuty erygujące, ustanawiające i przekazujące, czyli arcybractwa i kongregacje agregujące tak naszego miasta Rzy­mu, jak innych krajów i miejsc, według sposobu zaleconego przez wikariusza Rzymu i ordynariuszów miejscowych. Jałmużny w ten sposób zebrane mają być wiernie obliczone i przekazane na od­nowienie i ozdobienie kościołów, zakonów, zgromadzeń, instytu­tów erygujących, ustanawiających i przekazujących, jak arcybrac­twa i kongregacji erygowanych, ustanawianych i agregowanych, które wciąga się do udziału, albo na inne pobożne cele tych in­stytucji, według opinii wikariusza Rzymu, a także ordynariuszów miejsc, aby wszyscy rozumieli, że skarby niebieskiego Kościoła za łaskawością Stolicy Apostolskiej otwierają się dla wiernych nie dla ich zysku, lecz ze względu na wzbudzanie miłosierdzia i pobożności.

§ 9. Ponadto życzymy sobie, aby spowiednicy, którzy na mocy przywilejów mogą być i będą mogli być wybierani na określony czas w samych zakonach, zgromadzeniach, instytutach erygują­cych, ustanawiających i przekazujących, czyli w arcybractwach i zgromadzeniach agregowanych, a mianowicie: diecezjalni w mieście Rzymie przez wymienionego naszego wikariusza, poza Rzymem przez ordynariuszy miejscowych; zakonni zaś poza naszym wikariuszem i ordynariuszem miejscowym także winni być aprobowani przez swoich przełożonych, aby mogli udzielać absolucji przynajmniej według formy i postanowień wymienio­nych przywilejów (byleby były w użyciu i nie sprzeciwiały się dekretom Soboru Trydenckiego oraz konstytucjom papieży na­szych poprzedników i Nas samych, a także nie były odwołane, albo nie były rozumiane pod jakimś odwołaniem) - braciom spo­wiadającym się od przestępstw, przypadków i cenzur. Ponadto rozporządzamy, by ci spowiednicy nie mogli w żaden sposób udzielać absolucji wspomnianym konfratrom jakiegokolwiek stopnia, stanu, położenia społecznego i godności, chociażby byli oni obdarzeni specjalnym uszanowaniem, od wypadków zawar­tych w piśmie, które zwykło być czytane w Wielki Czwartek, a także od wypadków gwałtu immunitetu i wolności kościelnej oraz klauzury klasztorów żeńskich, jeśli mianowicie bez koniecz­nej i nagłej przyczyny oraz także, jeśli była przyczyna, i pozwole­nie udzielone nadużywając, weszli do wymienionych klasztorów; także od wypadku pobicia duchownego i szczególnej walki, czyli pojedynku; również od innych wypadków zarezerwowanych Nam, jak i wikariuszowi rzymskiemu i ordynariuszom miejsca i na czas określony zarezerwowane, a także od jakiejkolwiek eks­komuniki zaciągniętej przez człowieka oraz dyspensować z oka­zji przypadków nieujawnionych tak pochodzących z jakiegoś defektu, jak i przestępstw pod pretekstem wymienionych przy­wilejów.

§ 10. Na końcu postanawiamy i równocześnie zarządzamy, aby bractwa i zgromadzenia gdziekolwiek i przez jakąkolwiek władzę erygowane i ustanowione i którym zostało przekazane prawo przekazywania i komukolwiek z wymienionych zakonów, zgromadzeń, instytutów, arcybractw i stowarzyszeń, zastosowały się do nowych przepisów według formy przez Nas aprobowanej - w ciągu roku, jeśli są w Europie, a w ciągu dwóch lat, jeśli są poza Europą - od dnia opublikowania obecnej konstytucji są zobowiązani do starania się w Rzymskiej Kurii o zaliczenie ich; w przeciwnym wypadku po upływie tego czasu erekcje, ustano­wienia i jakiekolwiek przekazywanie przywilejów, władz, odpu­stów i innych łask duchowych i indultów, na mocy tych agregacji im udzielonych, tracą moc prawną i tym samym są uważane za odwołane i uznane za zniesione.

§ 11. Dokumenty erekcji, ustanowień, przekazów i agrega­cji, tak dotychczas dokonanych jak i mających być dokonane, mają być udzielane i załatwiane przez same zakony, zgroma­dzenia i kongregacje całkowicie bezpłatnie, bez żadnego wyna­grodzenia, nawet w wypadku dobrowolnej ofiary.

§ 12. Jeśliby jacyś ministrowie (zarządcy), przełożeni lub ofi­cjałowie, mianowani z jakiegokolwiek tytułu, zakonów, zgroma­dzeń, instytutów lub arcybractw, kongregacji i konfraterni, które działają na zasadzie jakiejkolwiek władzy czy przywileju urzę­dowego, odważyli się wystąpić z czymś lub uczynić coś przeciwko uznanym przez Nas zasadom, wówczas erekcje, ustanowienia i przekazywanie przywilejów, odpustów, władz, łask duchowych i indultów, koncesje innych uznanych dóbr, a także agregacje przez nich dokonywane czy odnawianie nie mają żadnej warto­ści i znaczenia, i każdy z tych ministrów, przełożonych, oficjałów za naruszenie przepisów tego, co otrzymał i ma zamiar otrzy­mać, wpada tym samym a karę, która nie może być odpuszczo­na przez nikogo innego jak tylko przez Nas i papieża żyjącego w określonym czasie.

§ 13. Uważając obecne zarządzenie za ważne na zawsze i skuteczne w swym istnieniu teraz i na przyszłość, ma ono być przez wszystkich i poszczególne osoby, których się tyczy, w spo­sób absolutny przestrzegane, jako odpowiadające naszej świa­domości i intencji, nie inaczej ma być oceniane i określane przez kogokolwiek z sędziów zwykłych i delegowanych, również audy­torów pałacu Apostolskiego od spraw, oraz kardynałów świętego Kościoła Rzymskiego, również delegowany a latere, odjąwszy im i komukolwiek z nich wszelką władzę orzekania i interpreto­wania w inny sposób i uważamy za nieważne i daremne to, co­kolwiek w tych sprawach zostało by świadomie czy nieświadomie przeprowadzone przez jakąkolwiek władzę.

§ 14. Wszystkie konstytucje i rozporządzenia apostolskie wy­dane dla jakiegokolwiek zakonu, zgromadzenia i instytutu czy arcybractwa, kongregacji, dla konfraterni świeckich, również po­twierdzonych przysięgą, poświadczeniem apostolskim lub jakim­kolwiek innym poświadczeniem, w statutach i zwyczajach, przy­wilejach także i indultach, w pismach apostolskich - również ogłoszonych w Mare Magnum oraz Złotej Bulli, istniejących w zakonach, zgromadzeniach, stowarzyszeniach, instytutach czy arcybractwach, kongregacjach i konfraterniach świeckich i ich przełożonych czy jakichkolwiek innych osób, jakiegokolwiek stanu, stopnia, porządku społecznego i sytuacji społecznej, god­ności rangi, pod jakąkolwiek formą słowną i brzmieniem, oraz uchylonych przez uchylenia i ujętych w niezwykłe klauzury, unie­ważniane przez inne dekrety w ogólności lub w szczególności, również w motu proprio, dane konsystorialnie czy w jakikolwiek inny przeciwny sposób, nawet wielokrotnie udzielany, aprobo­wany i odnawiany - niniejszą konstytucją uchylamy.

§ 15. Konstytucja ta obowiązuje po miesiącu od czasu opu­blikowania dla wszystkich zakonów, zgromadzeń, instytutów, arcybractw, kongregacji, świeckich bractw, które istnieją w mie­ście Rzymie; dla istniejących w Europie po dziesięciu miesiącach, dla pozaeuropejskich po 18 miesiącach od dnia opublikowania.

§ 16. Ponadto polecamy wszystkim patriarchom, prymasom, arcybiskupom, biskupom, ordynariuszom miejsc - obecne pi­smo uroczyście opublikować w kościołach swoim wiernym.

§ 17. Polecamy, aby ta konstytucja również po jej wydruko­waniu; została uwierzytelniona podpisem notariusza publiczne­go i pieczęcią osobistości kościelnej.

Dane w Rzymie u św. Piotra 7 grudnia 1604 roku.

14 grudnia zostało przybite i opublikowane na drzwiach bazyliki

św. Jana Lateraneńskiego.