Włodzimierz Tochmański OCD
BRACTWO SZKAPLERZNE (14)
Możliwości rozwoju duszpasterstwa szkaplerznego

Będzie dobrze, między innymi, przyjmować apele, jakie wciąż docierają do nas od Kościoła nawołujące do nawrócenia duszpasterskiego i misyjnego, by uskuteczniać nową ewangelizację, szczególnie konieczną w takich regionach jak Europa, o starej tradycji chrześcijańskiej, ale które ucierpiały w ostatnich latach z powodu głębokich przemian. Jak nam przypomina Papież Franciszek, duszpasterstwo w kluczu misyjnym wymaga rezygnacji z wygodnego kryterium duszpasterskiego „zawsze tak się robiło”; on sam dodaje: „Zachęcam wszystkich do śmiałości i kreatywności w tym zadaniu przemyślenia na nowo celów, stylu i metod ewangelizacyjnych swojej wspólnoty” (Evangelii Gaudium 33).

Jak ulepszyć naszą posługę w tym zakresie moderowania i animowania Bractwa Szkaplerznego?
W przyszłości wymogiem staje się nowa strona internetowa Bractwa Szkaplerznego www.szkaplerz.pl, która byłaby zbudowana na Wordpresie, tak jak strona prowincjalna. Brakuje strony internetowej o szkaplerzu firmowanej przez Kurię Generalną OCD, która byłaby wzorcowa dla innych – jest duża rozbieżność interpretacyjna. Wystarczy przejrzeć strony innych prowincji, na Wikipedii czy współbraci z OCarm.

Po przyjrzeniu się sytuacji, wydaje się, że jedną z ważniejszych spraw dla rozwoju pobożności szkaplerznej staje się odgórne staranie się Kurii Generalnej OCD w Rzymie o wpisanie tekstu Obrzędu błogosławieństwa i nałożenia Szkaplerza Najświętszej Maryi Panny z Góry Karmel do agend liturgicznych (i pobożności ludowej) Kościoła (poprzez Kongregację ds. Kultu Bożego) a potem do agend liturgicznych dla różnych języków, w tym polskiego poprzez Konferencję Episkopatu Polski (konieczne wydaje się tu pismo proszące i wprowadzające trzech prowincjałów Karmelu w tej sprawie).

Obecnie jest tam jedynie jakieś ogólne pobłogosławienie wszelkich różnorodnych szkaplerzy. Na ile ono jest wprowadzone w życie polskich parafii ? Trudno nawet odpowiedzieć. Czy to jest ważne, mając na uwadze nasz Obrzęd ? Wielu kapłanów nie wie nic o naszej pobożności szkaplerznej i nie umieją przyjąć ważnie do Rodziny Szkaplerznej.

Potrzebą czasu są nowe wzorce pięknie wykonanych szkaplerzy i medalików szkaplerznych, których dużą różnorodność można znaleźć we Włoszech, czy Hiszpanii. Przywiezione do Polski rozchodzą się błyskawicznie. Producenci polscy „nie czują jakoś tej sprawy”. A przecież piękno pociąga.
Kto hojnie sieje i to hojnie zbiera. Wypada też na nowo przemyśleć rozwój posługi naszej wobec wspólnot Bractwa i powstających grup szczególnie poza naszymi klasztorami. Czy angażować w promocję słowa homilii i niedziel szkaplerznych jeszcze kilku innych naszych kapłanów ? Czy jesteśmy w stanie personalnym odpowiedzieć na potrzeby tej części Laikatu Karmelitańskiego ?

Może potrzeba tak jak to mają inne ruchy i stowarzyszenia własne pomieszczenia, sale, kaplice, strukturę podtrzymującą przy życiu? Może warto zainwestować w Bractwo Szkaplerzne, tak jak to swego czasu zainwestowano w Sekretariat Świeckiego Zakonu Karmelitów Bosych w Krakowie. Może trzeba wymagać od naszych kapłanów głoszenia naszego charyzmatu maryjnego z poświęcaniem i nakładaniem szkaplerza przy każdej serii rekolekcji parafialnych i zamkniętych?

W diec. rzeszowskiej istniał do niedawna moderator diecezjalny wspólnot Bractwa Szkaplerznego ks. prał. Władysław Jagustyn, w archidiecezji katowickiej z taką prośbą zwracałem się do abpa Wiktora Skworca dla 30 wspólnot i na ich prośbę odbyła się audiencja oraz pielgrzymka. Organizowane przez nich regionalne dni skupienia choćby raz w roku są (dla Podkarpacia) i (dla Śląska) dużym wsparciem w moderacji pastoralnej.

Konieczne jest ożywienie przy naszych klasztorach wspólnot szkaplerznych, a z czasem przemianę ich w regularne erygowane Bractwo szkaplerzne dla uzyskiwania odpustu zupełnego (przez członków Bractwa) związanego z przynależnością duchową do Karmelu. To zależy jednak od gorliwości i możliwości pracy naszych kapłanów. Nie chodzi może o utworzenie jednego ogólnoprowincjalnego ruchu, ale o ponowne rozbudzenie duszpasterstwa przy klasztorach, czyli o nadanie nowego życia karmelitańskim środowiskom i wykorzystanie drzemiącego w nich potencjału.
Zauważamy potrzebę utworzenia prężnie działających wspólnot Bractwa szkaplerznego przy naszych kościołach.

W wizji dalekosiężnej na kilkanaście lat moglibyśmy sformułować kilka wskazówek, np.
- większej samodzielności Bractwa Szkaplerznego w konkretnej diecezji (z kapłanem moderatorem diecezjalnym lub/i świeckim koordynatorem) oraz solidarnej współpracy z innymi ruchami czy stowarzyszeniami katolickimi, np. Żywym Różańcem, Sodalicją Mariańską, z Bractwami czy innymi,
- konieczność odmłodzenia wspólnot lub tworzenia wspólnot młodzieżowych Bractwa (stworzenie sekcji powołaniowej w ramach prowincji),
- formacja kapłanów moderatorów parafialnych wspólnot Bractwa i Rodziny Szkaplerznej,
- częstsze wizyty różnych karmelitów bosych we wspólnotach Bractwa, w korelacji z moderatorem prowincjalnym,
- stworzenie nie tylko Zespołu Animatorów przy moderatorze prowincjalnym (raz w roku spotkanie, choć nie istnieje on jeszcze prawnie) ale pewnej struktury prowincjalnej złożonej ze świeckich, np. Zespół Koordynacji,
- stworzenie współpracy z prow. warszawską na forum Kościoła w Polsce i np. Ogólnopolskiej Rady Ruchów Katolickich, gdzie są spotkania ponad 100 ruchów reprezentujących ponad 3,5 mln wiernych (w Radzie Programowej ORRK zapewniam obecność stowarzyszeń karmelitańskich, ale powinni tam jak i na spotkaniach formacyjnych być także nasi świeccy),
- organizacja I Kongresu Szkaplerznego, który byłby zakończeniem pewnego dotychczasowego etapu istnienia i otwarciem się na nowy etap większej współodpowiedzialności członków Bractwa za swoje stowarzyszenie jak i na działanie Ducha Świętego w programowaniu eklezjalności poszczególnych wspólnot Bractwa,
- podział zadań moderatora prowincjalnego na moderatorów diecezjalnych, czy w przyszłości Zespół Koordynacji (nie wszystko musi robić ojciec moderator).

Wykaz wspólnot Bractwa i Rodziny Szkaplerznej

Z racji istnienia dużej liczby wspólnot szkaplerznych ok. 200 miejsc w całej Polsce, z tego 60 wspólnot Bractwa Szkaplerznego w Krakowskiej Prowincji Zakonu Karmelitów Bosych, plus ponad 40 miejsc szkaplerznych Rodziny Szkaplerznej i 30 parafii szkaplerznych na terenie Krakowskiej Prowincji, stworzyłem mapę Polski na witrynie Googlemaps w Internecie z dokładnym ich wizualnym rozmieszczeniem oraz wspólnotami Karmelu i OCDS na naszym portalu szkaplerznym www.szkaplerz.pl w stosownej zakładce o nazwie Bractwa i Wspólnoty.



W sumie krakowski moderator prowincjalny ma kontakt z 45 wspólnotami Bractwa Szkaplerznego w prowincji już erygowanymi, z 15 wspólnotami Bractwa jeszcze nie erygowanymi, które spotykają się co miesiąc na swoim spotkaniu formacyjnym, czyli z ok. 2000 członków Bractwa Szkaplerznego naszej Krakowskiej Prowincji oraz z blisko 80 innymi wspólnotami i grupami szkaplerznymi małymi lub powstającymi przy parafiach. Do tego dochodzą osobno też kontakty moderatora prowincjalnego z Warszawskiej Prowincji ze wspólnotami ponad 20 bractw i ponad 40 wspólnotami Rodziny Szkaplerznej, nie licząc parafii czy pomniejszych grup. Zatem podobna ilość członków Bractwa i zorganizowanych wspólnot Rodziny Szkaplerznej daje szacunkową liczbę 2 tys. osób. W sumie szacunkowo jest ok. 4 tys. osób w Polsce w stałej formacji Bractwa Szkaplerznego.

Bractwo Szkaplerzne w Prowincji Krakowskiej OCD
Podział Bractwa Szkaplerznego (erygowane i nieerygowane)
oraz Wspólnot, parafii i małych grup Rodziny Szkaplerznej
wg Diecezji

1. Diecezja Bielsko-Żywiecka
Bractwa nieerygowane:
Bielsko – Biała Parafia NMP Królowej Polski
Kaniów Parafia Niepokalanego Serca NMP
Rychwałd Parafia św. Mikołaja Biskupa
Inne grupy:
Kamesznica Parafia Najświętszego Imienia Maryi
Pisarzowice Parafia św. Marcina
Żywiec – Sporysz Parafia Chrystusa Króla
Gierałtowice Parafia Matki Bożej Szkaplerznej
Głębowice k. Osieka Parafia Matki Bożej Szkaplerznej
Godziszka Parafia Matki Bożej Szkaplerznej
Międzyrzecze Górne Parafia św. Marcina i Matki Bożej Szkaplerznej

2. Archidiecezja Częstochowska
Bractwa erygowane:
Częstochowa Parafia Świętych Pierwszych Męczenników Polski
Mierzyn Parafia św. Mikołaja BW
Zawiercie Parafia Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa
Inne grupy:
Częstochowa Parafia św. Melchiora Grodzieckiego
Częstochowa Parafia św. Wojciecha BM
Gomunice k. Radomska Parafia NMP Wspomożycielki wiernych
Kłobuck parafia św. Marcina
Koziegłówki NMP Szkaplerznej i św. Antoniego z Padwy. Sanktuarium św. Antoniego
Częstochowa – Rząsawy Parafia Matki Bożej z Góry Karmel

3. Diecezja Gliwicka
Inne grupy:
Gliwice Parafia Św. Rodziny (misjonarze Świętej Rodziny)
Gliwice - Łabędy Parafia Wniebowzięcia NMP

4. Archidiecezja Katowicka
Bractwa erygowane:
Bieruń Nowy Parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa
Jejkowice Parafia Matki Bożej Szkaplerznej i św. Piusa X
Katowice – Bogucice Parafia św. Szczepana i Matki Bożej Boguckiej, Arcybractwo
Mysłowice Parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa
Mysłowice – Bończyk Parafia Ścięcia św. Jana Chrzciciela
Piekary Śląskie Brzozowice – Kamień Parafia Śś. Ap. Piotra i Pawła
Pszczyna Parafia Miłosierdzia Bożego
Pszczyna Parafia Podwyższenia Krzyża Świętego i MB Częstochowskiej
Pszczyna Parafia Wszystkich Świętych i MB Różańcowej
Ruda Śląska – Godula Parafia Ścięcia św. Jana Chrzciciela
Ruda Śląska – Orzegów Parafia św. Michała Archanioła
Świętochłowice - Piaśniki Parafia NSPJ
Tychy Parafia św. Benedykta Opata
Tychy Parafia św. Jana Chrzciciela
Tychy Parafia św. Krzysztofa
Tychy- Czułów Parafia Krzyża Świętego
Wodzisław Śląski Parafia Wniebowzięcia NMP
Żory Parafia św. Ap. Filipa i Jakuba
Bractwa nieerygowane:
Goczałkowice Zdrój Parafia św. Jerzego
Łaziska Górne Parafia Męczeństwa św. Jana Chrzciciela
Studzienice k. Pszczyny Parafia św. Jana Chrzciciela
Inne grupy:
Brzeźce Parafia Matki Bożej Szkaplerznej
Jankowice k. Pszczyny Parafia św. Izydora
Katowice Parafia św. Piotra i Pawła
Lędziny Parafia Matki Bożej Różańcowej
Piasek k. Pszczyny Parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa
Poręba k. Pszczyny Parafia św. Maksymiliana Marii Kolbego
Imielin Parafia Matki Bożej Szkaplerznej
Rybnik Parafia św. Wawrzyńca

5. Diecezja Kielecka
Inne grupy:
Ćmińsk Parafia Trójcy Przenajświętszej i MB Szkaplerznej
Węgleszyn Parafia św. Andrzeja Apostoła
Narama Parafia Matki Bożej Szkaplerznej

6. Archidiecezja Krakowska
Bractwa erygowane:
Kraków ul. Karmelicka OC Arcybractwo
Chrzanów Kościelec Parafia św. Jana Chrzciciela
Czerna Sanktuarium MB Szkaplerznej (karmelici bosi)
Libiąż Parafia św. Barbary
Nowy Targ Parafia św. Jadwigi Królowej
Kraków Kościół Niepokal. Poczęcia NMP (karmelici bosi, ul. Rakowicka)
Inne grupy:
Chrzanów Parafia św. Rodziny
Łętownia k. Suchej Beskidzkiej Parafia św. Apostoła Szymona i Judy Tadeusza
Pogorzyce k. Chrzanowa Parafia Matki Bożej Królowej Polski
Dulowa Parafia Matki Bożej Szkaplerznej
Witów Salezjanie Parafia Matki Bożej Szkaplerznej
Zubrzyca Dolna Parafia Matki Bożej Szkaplerznej

7. Archidiecezja Lubelska
Bractwo nieerygowane:
Chełm Parafia św. Matki Teresy z Kalkuty
Inne grupy:
Lublin – Karmelici Bosi
Kiełczewice Maryjskie Parafia Trójcy Przenajświętszej i Nawiedzenia NMP
Abramów Parafia Matki Bożej Karmelitańskiej

8. Diecezja Opolska
Bractwa erygowane:
Kędzierzyn – Koźle Parafia Ducha Św. i NMP Matki Kościoła
Opole Parafia ŚŚ. Ap. Piotra i Pawła
Bractwa nieerygowane:
Głuchołazy Parafia św. Wawrzyńca
Krapkowice Parafia św. Mikołaja
Inne grupy:
Kolonowskie Parafia Niepokalanego Serca Maryi
Chrząszczyce k. Prószkowa Parafia Matki Bożej Szkaplerznej
Grabina Parafia Matki Bożej Szkaplerznej

9. Archidiecezja Przemyska
Bractwa erygowane:
Krosno Parafia św. Piotra Apostoła i św. Jana z Dukli
Leżajsk Parafia Trójcy Świętej (Fara)
Przemyśl Parafia k-ł św. Teresy od Jezusa (karmelitów bosych)
Przemyśl Parafia Św. Trójcy
Ustrzyki Dolne Parafia św. Józefa Robotnika
Bractwa nieerygowane:
Drohobyczka Parafia Matki Bożej Szkaplerznej
Jarosław Parafia Chrystusa Króla
Jarosław Par. NMP Królowej Polski
Jedlicze Parafia św. Antoniego i św. Łukasza
Leżajsk Parafia Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny
Inne grupy:
Krosno Parafia Farna Trójcy Przenajświętszej Bazylika Kolegiacka
Krosno – Turaszówka Parafia NSPJ
Lutowiska k. Ustrzyk Dolnych Parafia św. Stanisława Biskupa i Męczennika
Łańcut Par. św. Stanisława Bpa i M.
Ostrów k. Przemyśla Parafia św. Marii Magdaleny
Kąkolówka Parafia Matki Bożej Szkaplerznej
Rozbórz Okrągły Parafia Matki Bożej Szkaplerznej
Stubno Parafia Matki Bożej Szkaplerznej
Szymbark k. Gorlic Parafia Matki Bożej Szkaplerznej
Ujkowice Parafia Matki Bożej Szkaplerznej i św. Michała Archanioła
Zarszyn Parafia Matki Bożej Szkaplerznej i św. Marcina

10. Diecezja Radomska
Bractwa erygowane:
Radom Parafia św. Urszuli Ledóchowskiej
Skarżysko – Kamienna Sanktuarium Matki Bożej Miłosierdzia – MB Ostrobramskiej
Przedbórz Parafia św. Aleksego
Inne grupy:
Końskie Parafia Matki Bożej Nieustającej Pomocy

11. Diecezja Rzeszowska
Bractwa erygowane:
Górno k. Rzeszowa par. Ofiarowania NMP
Rzeszów Parafia Św. Krzyża
Rzeszów Parafia Farna św. Wojciecha i Stanisława
Rzeszów - Słocina Parafia św. Rocha
Zaczernie Parafia Narodzenia Najświętszej Maryi Panny
Bractwa nieerygowane:
Rzeszów Parafia św. Józefa
Trzciana Parafia św. Wawrzyńca i Matki Bożej Niepokalanej
Inne grupy:
Kolbuszowa Górna Parafia Matki Bożej Wspomożenia Wiernych
Miłocin Parafia św. Huberta
Poręby Dymarskie Parafia ŚŚ. Stanisława i Wojciecha
Rzeszów Parafia Chrystusa Króla
Rzeszów Parafia Podwyższenia Krzyża Świętego
Tarnowiec Parafia Narodzenia NMP Sanktuarium Matki Bożej Zawierzenia
Zabierzów - Racławówka Parafia Wszystkich Świętych

12. Diecezja Sandomierska
Bractwa erygowane:
Stalowa Wola Rozwadów Parafia Matki Bożej Szkaplerznej
Bractwa nieerygowane:
Tarnobrzeg Parafia Matki Bożej Nieustającej Pomocy
Inne grupy:
Raków Parafia Świętej Trójcy sanktuarium Matki Bożej Cudownej Przemiany
Waśniów k. Ostrowca Świętokrzyskiego Parafia św. Piotra i Pawła
Wojciechowice k. Opatowa Parafia św. Wojciecha Biskupa i Męczennika

13. Diecezja Siedlecka
Inne grupy:
Biała Podlaska Klasztor Braci Mniejszych Kapucynów
Krzewica Parafia Matki Bożej Szkaplerznej
Siedlce Parafia Św. Jana Pawła II

14. Diecezja Sosnowiecka
Bractwa erygowane:
Sosnowiec Dom Zakonny Sióstr Karmelitanek Dz. Jezus
Będzin Syberka Parafia Nawiedzenia NMP
Inne grupy:
Jaworzno Parafia św. Jana Kantego
Siemonia k. Będzina Parafia Wszystkich Świętych
Dąbrowa Górnicza - Strzemieszyce Małe Parafia NMP z Góry Karmel
Sosnowiec – Milowice Parafia Matki Bożej Szkaplerznej
Sosnowiec Środula Parafia Podwyższenia Świętego Krzyża

15. Diecezja Tarnowska
Bractwa erygowane:
Brzesko Parafia Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła i św. Jakuba Apostoła
Inne grupy:
Bruśnik Sanktuarium NMP Wniebowziętej
Brzozów Parafia Przemienienia Pańskiego
Lipnica Murowana Parafia św. Andrzeja Apostoła
Tarnów - na Burku Parafia Matki Bożej Szkaplerznej
Dąbrowa Tarnowska Parafia Matki Bożej Szkaplerznej
Dobra k. Limanowej Sanktuarium Matki Bożej Szkaplerznej
Korzenna Parafia Matki Bożej Szkaplerznej
Moszczenica Małopolska Parafia Matki Bożej Szkaplerznej
Strzelce Wielkie Parafia św. Sebastiana i Matki Bożej Szkaplerznej
Szynwałd Parafia Matki Bożej Szkaplerznej

16. Diecezja Zamojsko-Lubaczowska
Inne grupy:
Nabróż Parafia Wniebowzięcia NMP Sanktuarium Matki Bożej Szkaplerznej
Frampol Parafia św. Jana Nepomucena i Matki Bożej Szkaplerznej
Łabunie Parafia Matki Bożej Szkaplerznej i św. Dominika
Do niedawna Tomaszów Lubelski


Pytania do dzielenia się i dialogu:
1. Jakie są możliwości rozwoju duszpasterstwa szkaplerznego w Twojej okolicy (dekanacie, diecezji) ?
2. W co chciałbyś się zaangażować w najbliższej przyszłości dla dobra Rodziny Szkaplerznej (Bractwa) ?
3. Czy potrzebna jest jakaś struktura koordynacji życia Bractwa i Rodziny ?