Szczepan T. Praśkiewicz OCD

Współcześni Papieże i Sobór o Szkaplerzu:
refleksja modlitewna

Pozwolicie, drodzy Bracia i Siostry, że moje dzisiejsze słowa nie będą homilią, kazaniem, ale pewnego rodzaju formą modlitwy. W moim nabożeństwie szkaplerznym wypisywałem sobie wypowiedzi papieskie, wypowiedzi Urzędu Nauczycielskiego nt. tego daru Matki Najświętszej, począwszy od pontyfikatu Piusa XII, pierwszego papieża mojego życia, opatrując je na żywo moim modlitewnym komentarzem, moimi nieudolnymi słowami zapisywanymi w notatniku. Oczywiście czyniłem to nie w dzieciństwie, ale dopiero od czasu zakonnego nowicjatu w Czernej odbywanego w latach 1977-1978. Co roku, przed odpustem Matki Bożej Szkaplerznej sięgam do tego notatnika. Uczyniłem to także w tych dniach. Przełamałem się, aby tę refleksję uczynić dziś publiczną, wobec Was moi drodzy, którzy tak bardzo czcicie Najświętszą Maryję Pannę z Góry Karmel. Przyjmijcie, proszę, te moje słowa jako dowód wielkiego szacunku i zaufania, wszak wszyscy nosimy ten sam święty znak szkaplerza:

Z nauczania Papieża Piusa XII:

„Nie chodzi tu o rzecz małej wagi, ale o obietnicę życia wiecznego, którą wedle tradycji dała Matka Najświętsza; chodzi zatem o sprawę najważniejszą i o szczęśliwe jej załatwienie. Szkaplerz jest bowiem, jako szata maryjna, znakiem i zadatkiem opieki Bogurodzicy, ale niech nikt nie sądzi, że nosząc tę szatę, może oddać się opieszałości serca i obojętnym duchem czekać na zbawienie, bo jak poucza apostoł: "z bojaźnią i lękiem starajcie się o zbawienie wasze"”(Acta Apostolicae Sedis, 42 (1950) 390)”.

Czcigodny Sługa Boży, papież Pius XII, przypomina, że szkaplerz jest znakiem Twej, o Matko opieki i znakiem zbawienia. Nie oznacza to jednak, że samo noszenie szkaplerza zaprowadzi do nieba. Wiara bez uczynków jest martwa. Podobnie i noszenie szkaplerza bez modlitwy i bez naśladowania Twoich cnót byłoby bezowocnym. Matko Niepokalana, nie dozwól mi nigdy popaść w oziębłość czy opieszałość duchową. Pragnę zawsze wiernie pełnić wolę Bożą, zachowując przykazania i pouczenia Twego Syna i Jego Kościoła.

Z nauczania świętego papieża Jana XXIII:

Także następca Piusa XII, święty papież Jan XXIII był propagatorem nabożeństwa szkaplerznego, które skądinąd sam praktykował. Nawiedziwszy jako nuncjusz we Francji klasztor karmelitów bosych w Avon, wyznał szczerze: „Ja także przynależę do waszej karmelitańskiej rodziny poprzez szkaplerz święty. Cenię sobie tę łaskę, że mogę go nosić. Jest to znak jakże specjalnej opieki Maryi”. Jako papież, 18 lutego 1959 roku, w homilii wygłoszonej w kościele św. Ludwika w Rzymie, Jan XXIII mówił do wiernych o szkaplerznym przywileju sobotnim, „tak bardzo drogim dla wszystkich, którzy noszą szkaplerz Najświętszej Maryi Panny z Góry Karmel”.
Matko Najświętsza, przywilej sobotni, który mówi o tym, że wszystkich praktykujących nabożeństwo szkaplerzne i w jego duchu naśladujących Twoje cnoty, jest dla nas naprawdę drogim. Przywilej ten wydają się potwierdzać słowa Soboru, że „wzięta do nieba, nie zaprzestajesz zbawczego zadania, lecz poprzez wielorakie swoje wstawiennictwo ustawicznie zjednujesz nam dary zbawienia wiecznego i dzięki swej macierzyńskiej miłości opiekujesz się braćmi Twego Syna, pielgrzymującymi jeszcze i narażonymi na trudy i niebezpieczeństwa, póki nie zostaniemy doprowadzeni do szczęśliwej ojczyzny” (Lumen Gentium, 62).

Z Konstytucji Dogmatycznej Soboru Watykańskiego II o Kościele:
„Sobór święty umyślnie podaje do wiadomości tę katolicką naukę, napominając równocześnie wszystkich synów Kościoła, aby szczerze popierali kult Błogosławionej Dziewicy, szczególnie liturgiczny, a praktyki i zbożne ćwiczenia ku Jej czci zalecane w ciągu wieków przez Urząd Nauczycielski, cenili wysoko”(Lumen Gentium,67).
Tak mówi Sobór. A święty papież Paweł VI zaznacza, że „do tychże form pobożności maryjnej zalecanych w ciągu wieków przez Kościół, należy zaliczyć przede wszystkim różaniec święty i szkaplerz karmelitański” (Acta Apostolicae Sedis, 57 (1965) 376). Szkaplerz nie jest zatem amuletem czy talizmanem, ale znakiem Twej o Matko pobożności, zatwierdzonym i polecanym przez Kościół; jest jednym z sakramentaliów Kościoła świętego. Matko tegoż Szkaplerza świętego, dziękuję Ci za tak drogocenny podarunek, jakim Twój szkaplerz jest dla mnie. Niech on mi przypomina, że mam Cię zawsze czcić i wielbić.

Z nauczania świętego papieża Pawła VI:

„Nabożeństwo szkaplerzne może być zrozumiane przez wszystkich i dzięki swej prostocie rozpowszechniło się ono bardzo wśród wiernych, niosąc ze sobą obfite i zbawienne owoce”(Acta Apostolicae Sedis, 57 (1965) 376).
Ileż to razy, Niepokalana Dziewico Maryjo, Twój szkaplerz był i dla mnie znakiem Twojej bliskości. Niechaj przynosi on więc i dla mnie zbawienne owoce, niech mi będzie bodźcem i natchnieniem do prowadzenia prawdziwego życia chrześcijańskiego, zgodnego z Ewangelią Pana Jezusa i nauczaniem Kościoła.

Z nauczania błogosławionego papieża Jana Pawła I:

Wątek szkaplerzny znajdujemy także w życiu „Papieża uśmiechu”, jak nazywany jest bł. Jan Paweł I – Albino Luciani, którego pontyfikat był bardzo krótki, zaledwie trzydziestotrzydniowy. Czytając jego oficjalną biografię, zawartą w aktach procesu beatyfikacyjnego, a także zeznania powołanych w tym procesie świadków, możemy ten wątek bardzo wyraźnie zauważyć. Już w odniesieniu do dzieciństwa Albino Lucianiego podkreślana jest pobożność maryjna, praktykowana w ojcowskim domu. Później sam, jako patriarcha Wenecji, przewodnicząc 16 lipca 1975 roku Eucharystii w uroczystość Matki Bożej Szkaplerznej w kościele „ai Carmini” w Wenecji, to potwierdził, mówiąc o duchowości maryjnej Karmelu, „którą poznał już jako dziecko”. Nadto komentując czytania mszalne, zwłaszcza opis wizji proroka Eliasza z Góry Karmel (por. 1Krl 18,36-45), tłumaczył – w myśl duchowości karmelitańskiej – że w obłoku, który wskutek modlitwy proroka wzniósł się z morza i przyniósł obfity deszcz po latach suszy, Eliasz utożsamił symbol Maryi, „Dziewicy mającej porodzić”, która w Chrystusie przyniosła ludzkości obfity deszcz łaski.
Czyż to nie jest wymowne? I czy nie powinniśmy wypraszać i dzisiaj dla siebie nawzajem ów „deszcz łaski”, użyźniający nasze serca do czynienia dobra?

Z nauczania świętego papieża Jana Pawła II:

„Za kilka dni przypada święto Matki Bożej Szkaplerznej. Święto to jawi się szczególnie aktualne. (...) Ileż to istnieje wezwań i tytułów Matki Najświętszej. A wokół każdego z nich skupia się cała tradycja, duchowość liturgia; moglibyśmy powiedzieć wprost cała określona kultura, określony sposób przeżywania chrześcijaństwa. Bardzo liczne są aspekty, pod którymi możemy oddawać cześć Maryi. A czy wy (...) obraliście już sobie jakąś konkretną formę nabożeństwa maryjnego? Szukajcie jej, jeśli jej jeszcze nie macie, i potem, gdy ją odkryjecie, pozostańcie jej wierni”(Osservatore Romano, 14.07.1988, s. 4).

Te słowa św. Jana Pawła II, który Tobie o Matko się zawierzył i pod Twoją opiekę oddał cały swój pontyfikat, są nie tylko zachętą, ale wezwaniem do praktykowania nabożeństwa do Ciebie. Matko Najświętsza, Królowo Karmelu, dziękuję Ci za to, że pozwoliłaś mi poznać dar Twojego szkaplerza. Spraw niech żyję w wierności moim zobowiązaniom, moim ślubom w Twoim Zakonie i moim kapłańskim przyrzeczeniom. Zachęcę mych bliskich do praktykowania szkaplerznego nabożeństwa do Ciebie.

Jeszcze z nauczania świętego papieża Jana Pawła II:

„W duchowości szkaplerznej istnieje bardzo mocny i głęboko zakorzeniony pierwiastek chrystocentryczno-maryjny: iść za Chrystusem naśladując Maryję! (...) Duchowość ta ma swój widzialny znak w szkaplerzu, który ja noszę od dawna, od dnia w którym przyjąłem go wieku chłopięcym u karmelitów bosych w Wadowicach. (...) Pozostałem szkaplerzowi wierny i jest on moją siłą. (...) Dzień święta Matki Bożej Szkaplerznej był mi zawsze bardzo drogi”(Osservatore Romano,25.09.1983, s. 2; 17.07.1988, s. 5; wyd. pol. nr 104, s. 29).
Oto kolejne wypowiedzi szkaplerzne św. Jana Pawła II. Wyznaje, że od dzieciństwa nosił szkaplerz, który przyjął w wadowickim naszym klasztorze, i że szkaplerz był jego siłą. Zachęcał ponadto, abyśmy w myśl duchowości karmelitańskiej kroczyli za Chrystusem tak jak Ty, Maryjo, która szłaś z Nim od betlejemskiej groty aż po szczyt Golgoty. Niechaj to wszystko, za Twoją Matko przyczyną, stanie się w mym codziennym życiu rzeczywistością.

Z nauczania papieża Benedykta XVI:

„Liturgia wspomina Najświętszą Maryję Pannę z Góry Karmel, [gdzie] (...) z inspiracji postacią proroka Eliasza powstał kontemplacyjny zakon karmelitański. Karmelici rozpowszechnili pośród ludu chrześcijańskiego nabożeństwo do Najświętszej Maryi Panny (...), ukazując Ją jako wzór modlitwy, kontemplacji i poświęcenia Bogu. (...) Niech Maryja pomaga każdemu chrześcijaninowi spotkać Boga w modlitewnym milczeniu”(Osservatore Romano, wyd. pol., nr 286, ss. 47-48).

Również papież senior Benedykt XVI, który omadlał wszystkie sprawy Kościoła i wypraszał dla niego Twoją o Matko opiekę, potwierdził maryjność zakonu karmelitańskiego. Przyjąwszy szkaplerz, zostaliśmy wprowadzeni do ziemi Karmelu i możemy kosztować jej owoców (por. Jer 2,7). Czy zawsze jednak patrzymy na Ciebie o nasza Matko i Siostro, jako na wzór modlitwy, kontemplacji i poświęcenia Bogu; czy naśladujmy Twoje cnoty i wspomagamy bliźnich w ich drodze do Boga? Pomóż nam w tym nasza Szkaplerzna Matko.

Posłuchajmy jeszcze słów papieża Benedykta, skierowanych do nas, Polaków, przed modlitwą Anioł Pański w Castel Gandolfo 17 lipca 2011 roku:
„Witam serdecznie przybyłych do Castel Gandolfo Polaków. Pozdrawiam również waszych rodaków w Polsce i w świecie. Wczoraj obchodziliśmy wspomnienie Matki Bożej Szkaplerznej. Szkaplerz, to znak szczególnej łączności z Jezusem i Maryją. Dla tych, którzy go noszą – znak synowskiego oddania się Niepokalanej. Niech Maryja, najlepsza Matka otacza nas zawsze swoim płaszczem w walce ze złem. Polecam was Jej opiece i z serca błogosławię (…). Zwróćmy się więc z ufnością do Maryi, którą przyzywaliśmy wczoraj jako Najświętszą Pannę z Góry Karmel, aby nam pomogła wiernie naśladować Jezusa i w ten sposób żyć jak prawdziwe dzieci Boże”.

A rok później, 15 lipca 2012, także w Castel Gandolfo, Benedykt XVI mówił do Polaków: „Jutro będziemy obchodzili wspomnienie Najświętszej Maryi Panny z Góry Karmel – Matki Bożej Szkaplerznej. Znak szczególnego oddania się Jej – szkaplerz – nosił i bardzo sobie cenił błogosławiony Jan Paweł II. Wszystkim jego rodakom – w Polsce, w świecie, wam obecnym tu dzisiaj w Castel Gandolfo – życzę, by Maryja, najlepsza z matek, osłaniała was swoim płaszczem w walce ze złem, wypraszała potrzebne łaski, wskazywała drogi wiodące do Boga”.

Z nauczania papieża Franciszka:
„Powierzam was wszystkich macierzyńskiej opiece Najświętszej Dziewicy Maryi, którą pojutrze będziemy czcić jako Matkę Bożą Szkaplerzną, Matkę Bożą z Góry Karmel, abyście za Jej przyczyną mogli dobrze i owocnie wypełniać wasze rozmaite obowiązki. Niech Ona czuwa zawsze nad wami i nad waszymi rodzinami” (Castel Gandolfo, 14.07.2013).
Także Ojciec Święty Franciszek przywołuje Twego, nasza Szkaplerzna Pani, wstawiennictwa i powierza nas wszystkich Twojej macierzyńskiej opiece, byśmy mogli dobrze i owocnie wykonywać nasze codzienne obowiązki. Skoro okryłaś nas Matko Twoim Szkaplerzem, prosimy Cię, czuwaj nad nami i nad naszymi najbliższymi, czego życzy nam papież Franciszek. Co więcej, 6 lutego 2022 roku Ojciec Święty występując na antenie włoskiej telewizji publicznej „Rai Tre” wyznał, że 16 lipca 1990 roku złożył Matce Bożej Szkaplerznej ślub, że nie będzie oglądał telewizji. I dodał: „Nie oglądam jej, ale nie dlatego, że ją potępiam”. Na zakończenie programu Ojciec Święty – jak to zawsze czyni –poprosił o modlitwę.

* * *

Wsłuchaliśmy się Matko Najświętsza w głos Namiestników Twojego Syna na ziemi, głos Papieży naszych dni oraz głos Soboru o Twoim szkaplerzu – darze, jaki zechciałaś nam dać i którym nas odziewasz. Dziękujemy Ci za ten nieoceniony dar Twojej dobroci, będący widzialnym znakiem Twojej opieki i miłości. Prosimy Cię, Najświętsza Dziewico Maryjo, otaczaj swoją opieką Ojca Świętego Franciszka, papieża seniora Benedykta, biskupów i kapłanów, naszego Ojca Generała i naszych przełożonych. Okryj płaszczem swej opieki wszystkich synów i córki Kościoła oraz wszystkich ludzi, za których oddał życie Twój Syn, nasz Zbawiciel Jezus Chrystus. Utwierdzaj nas w wierze, nadziei i miłości, i spraw, abyśmy z każdym dniem poznawali Cię bardziej i kochali Cię więcej; abyśmy naśladując Twoje cnoty stawali się prawdziwymi wyznawcami Chrystusa. Spraw, abyśmy realizując Twój testament z Kany Galilejskiej zawsze czynili to, co On nam mówi. Amen.

Pytania do dzielenia się:
1. Wiara bez uczynków jest martwa. Jak to rozumieć w darze szkaplerza św.?
2. Jak papież Jan Paweł I wyjaśnia symbol obłoku proroka Eliasza ?
3. Co jest płaszczem Maryi u papieża Benedykta XVI ?